У Дзяржкаммаёмасці расказалі аб станоўчым вопыце ўцягнення ў гасабарот аб'ектаў нерухомай маёмасці ў Аршанскім раёне

Нерухомая маёмасць з'яўляецца адным з самых значных нацыянальных здабыткаў. І эфектыўнае яе выкарыстанне непасрэдна ўплывае на эканоміку – і на нацыянальную, і на рэгіянальную. Новыя падыходы па ўцягненні ў абарот пустых будынкаў і збудаванняў рэалізуюць у Аршанскім рэгіёне. Аб навацыях і мэтазгоднасці іх маштабіравання ў другіх рэгіёнах краіны расказала намеснік Старшыні Дзяржаўнага камітэта па маёмасці Кацярына Лук'янава.

Дакладная інвентарызацыя

– Кацярына Святаславаўна, два гады таму ў Оршы і рэгіёне правялі падрабязны маніторынг невыкарыстоўваемай нерухомай маёмасці. Яе выявілі больш, чым было вядома мясцовым уладам.

– Першапачаткова ў Аршанскім раёне праграма комплекснага развіцця да 2020 года прадугледжвала ўцягненне ў гаспадарчы абарот каля 112 аб'ектаў, якія знаходзяцца ў дзяржаўнай уласнасці. Восенню 2018 года быў праведзены маніторынг, у ходзе якога выявілі дадаткова 150 аб'ектаў, якія вызваліліся ў 2018 годзе і якія падлягалі ўключэнню ў адпаведныя каляндарныя графікі на 2019 год. Дадаткова акрамя аб'ектаў дзяржуласнасці былі абследаваны аб'екты нерухомай маёмасці прыватнай формы ўласнасці. У сувязі з гэтым агульная колькасць невыкарыстоўваемай маёмасці значна ўзрасла, у тым ліку за кошт маёмасці, якая належыць арганізацыям, якія знаходзяцца ў працэсе ліквідацыі або банкруцтва. З 1 кастрычніка 2018-га па 1 ліпеня 2021 года з 693 невыкарыстоўваемых і неэфектыўна выкарыстоўваемых аб'ектаў быў уцягнуты ў гаспадарчы абарот або знесены 581 – 83,8 працэнта. У тым ліку 63 аб'екта з 66 – рэспубліканскай уласнасці (95,5 працэнта), 248 з 285 аб'ектаў – камунальнай уласнасці (87 працэнтаў) і 270 з 342 – прыватнай формы ўласнасці (78,9 працэнта). Як бачым, каля паловы невыкарыстоўваемай або неэфектыўна выкарыстоўваемай нерухомай маёмасці знаходзіцца ў прыватнай уласнасці. Механізмы яе ўцягнення ў эканамічны абарот (продаж) або зносу аналагічныя прымяняемым для дзяржаўнай маёмасці з улікам норм грамадзянскага заканадаўства. 

Інфармацыя аб невыкарыстоўваемай дзяржаўнай маёмасці актуалізуецца на пастаяннай аснове. Для прыцягнення інвестараў яна размешчана на сайтах Дзяржаўнага камітэта па маёмасці, Аршанскага райвыканкама, Віцебскага аблвыканкама. З улікам вопыту Аршанскага раёна па ініцыятыве Дзяржкаммаёмасці ў другіх рэгіёнах таксама была праведзена дадатковая інвентарызацыя аб'ектаў нерухомай маёмасці. Вынікам стала выяўленне значнай колькасці невыкарыстоўваемых аб'ектаў прыватнай формы ўласнасці.

– У Оршы, акрамя таго, былі ўкаранёны і нарматыўна-прававыя навацыі ў сферы распараджэння аб'ектамі дзяржаўнай уласнасці. 

– Указам № 506 «Аб развіцці Аршанскага раёна Віцебскай вобласці» Аршанскаму райвыканкаму дадзена права самастойна распараджацца размешчанымі ў рэгіёне невыкарыстоўваемымі і неэфектыўна выкарыстоўваемымі аб'ектамі рэспубліканскай уласнасці, уключанымі ў спіс такіх аб'ектаў, які штогод зацвярджаецца Дзяржаўным камітэтам па маёмасці. Раней права распараджацца імі было дадзена толькі Віцебскаму аблвыканкаму. Таксама Указ № 506 дазваляе прадаваць нерухомую маёмасць, якая знаходзіцца ў дзяржаўнай уласнасці і ва ўласнасці гаспадарчых таварыстваў з доляй дзяржавы ў статутным фондзе больш за 50 працэнтаў, нават калі ў такіх аб'ектаў адсутнічаюць тэхнічныя пашпарты і дакументы, якія сведчаць дзяржаўную рэгістрацыю праў уласнасці. У 2019 годзе было прынята рашэнне аб адчужэнні дзевяці такіх аб'ектаў, у 2020-м – шасці, у 2021-м – 16. Адчужэнне маёмасці праводзіцца пры наяўнасці ведамасці тэхнічных характарыстык аб'екта і дзяржаўнай рэгістрацыі зямельнага ўчастка.

У дачыненні да ўсіх аб'ектаў рэспубліканскай формы ўласнасці, уключаных у спіс невыкарыстоўваемых і неэфектыўна выкарыстоўваемых аб'ектаў нерухомай маёмасці, Аршанскім райвыканкамам прыняты адпаведныя рашэнні. Колькасць такіх аб'ектаў адносна невялікая. Таму казаць аб эфектыўнасці яшчэ рана. Але прапісаныя ва Указе № 506 дадатковыя паўнамоцтвы мясцовых органаў улады значна павысілі аператыўнасць прыняцця рашэнняў. Аналагічныя нормы ўключаны ва Указ № 177 «Аб мерах па развіцці паўднёва-ўсходняга рэгіёну Магілёўскай вобласці». Вынікі работы з нерухомай маёмасцю ў гэтых рэгіёнах разглядаліся на пасяджэннях міжведамаснай рабочай групы, створанай у лютым мінулага года распараджэннем Прэм'ер-міністра, для вырабу прапаноў аб удасканальванні сістэмы падтрымкі развіцця тэрыторый з колькасцю насельніцтва больш за 80 тысяч чалавек. Прызнана, што мэтазгодна прапісаныя ва Указе № 506 і Указе № 177 нормы распаўсюдзіць на такія рэгіёны. У рамках работы па ўдасканальванні парадку распараджэння дзяржаўнай уласнасцю, якую праводзіць Дзяржаўны камітэт па маёмасці, рыхтуюцца праекты ўказаў, згодна з якімі прыведзеныя вышэй нормы будуць распаўсюджвацца на ўсю тэрыторыю Беларусі.

У інвестараў ёсць выбар

– Сфера кіравання нерухомай маёмасцю ёмістая і шматгранная, якая патрабуе пэўных кампетэнцый. Наколькі людзі на месцах спраўляюцца з гэтай задачай? 

– Мясцовыя органы ўлады з улікам эканамічнай мэтазгоднасці ўпаўнаважаны ствараць спецыялізаваныя прадпрыемствы па кіраванні невыкарыстоўваемай дзяржаўнай маёмасцю. Іх супрацоўнікі ў поўным аб'ёме валодаюць нарматыўна-прававой базай, разумеюць тэндэнцыі і правілы функцыянавання рынку нерухомай маёмасці, яго эканамічныя прынцыпы. У Оршы створана камунальнае ўнітарнае кансалтынгавае прадпрыемства «Аршанскі рэгіянальны цэнтр падтрымкі прадпрымальніцтва і нерухомай маёмасці», якое забяспечвае эканамічную і арганізацыйную падтрымку суб'ектаў малога прадпрымальніцтва ў рэгіёне, займаецца здачай у арэнду маёмасці, кантралюе эфектыўнасць яе выкарыстанне па мэтавым прызначэнні. У жніўні 2019 года на цэнтр усклалі дадатковыя функцыі па ўтрыманні і ўцягненні ў эканамічны абарот невыкарыстоўваемай нерухомай маёмасці ў Аршанскім рэгіёне. За два гады на баланс прадпрыемства перадалі 73 аб'екта камунальнай уласнасці. Сёння ўжо больш паловы гэтых будынкаў уцягнута ў эканамічны абарот. Для астатняй нерухомай маёмасці цэнтр шукае пакупнікоў, арандатараў, інвестараў, а таксама праводзіць мерапрыемствы па павышэнні прывабнасці такіх аб'ектаў: прыводзіць іх у парадак, рамантуе, афармляе дакументы, якія адсутнічаюць. Канечне, на пачатковым этапе такая работа прыносіць толькі выдаткі. Таму для падтрымання балансу даходаў і расходаў цэнтра ў 2019 годзе на яго баланс дадаткова перададзены аб'екты ліквідных аб’етаў нерухомай маёмасці для здачы ў арэнду.

– Нярэдка ў мінулыя гады даводзілася чуць скаргі ад бізнесу аб дэфіцыце прамысловых пляцовак у рэгіёнах. Наколькі мерапрыемствы па інвентарызацыі і паляпшэнні кіравання дзяржаўнай нерухомай маёмасцю, якія праводзяцца, змогуць паспрыяць задавальненню попыту прадпрымальнікаў на індустрыяльныя пляцоўкі? 

– Для прыцягнення патэнцыяльных інвестараў у Аршанскім раёне сфарміраваны, размешчаны і падтрымліваецца ў актуальным стане на сайтах камітэта «Віцебскаблмаёмасць» і Віцебскага аблвыканкама спіс са 133 свабодных вытворчых пляцовак для давання іх інвестарам пад стварэнне новых прадпрыемстваў і вытворчасцей, 89 аб'ектаў, якія могуць быць прапанаваны да бязвыплатнай перадачы для рэалізацыі інвестыцыйных праектаў, а таксама 17 невыкарыстоўваемых аб'ектаў, уключаных у Дзяржаўны спіс гісторыка-культурнай спадчыны Рэспублікі Беларусь, якія могуць быць выстаўлены як на продаж на аўкцыёне за базавую велічыню, так і бязвыплатна перададзены ва ўласнасць інвестара пад рэалізацыю інвестыцыйнага праекта. 

Калі казаць аб краіне ў цэлым, то сёння прапануецца да продажы, здачы ў арэнду больш за 1500 аб'ектаў дзяржуласнасці, інфармацыя аб якіх размешчана ў Адзінай базе невыкарыстоўваемай дзяржмаёмасці на сайце au.nca.by. На сайце Дзяржкаммаёмасці размешчана таксама інфармацыя аб невыкарыстоўваемых аб'ектах, якія знаходзяцца ва ўласнасці ААТ з доляй дзяржавы, пералік аб'ектаў звышнарматыўнага незавершанага будаўніцтва, якія падлягаюць уцягненню ў гаспадарчы абарот праз механізмы адчужэння, для рэалізацыі інвестыцыйных праектаў у адпаведнасці з зацверджанымі рэгіянальнымі мерапрыемствамі аблвыканкамаў і Мінскага гарвыканкама.

Аб'ектыўна сёння ў інвестараў ёсць выбар. І заканадаўства прапаноўвае шырокі інструментарый для работы з дзяржаўнай маёмасцю: продаж, бязвыплатную перадачу, здачу ў арэнду і другія здзелкі. Лёс кожнага аб'екта разглядаецца індывідуальна: пошук новага ўладальніка або арандатара, выкарыстанне ва ўласных мэтах арганізацыямі-уладальнікамі, знос. Рашэнні прымаюцца з улікам раней прынятых мер і з акцэнтам на пастаўленыя задачы – навядзенне парадку на зямлі, прыцягненне дадатковых сродкаў у бюджэт або стварэнне рабочых месцаў. Любы жадаючы можа набыць нерухомую маёмасць на самых разнастайных умовах. Другое пытанне, якое кожны інвестар павінен разумець: любы праект прадугледжвае і пэўную адказнасць. Але для выяўлення прыватнай ініцыятывы ў краіне створана шырокая панэль магчымасцей.

Па матэрыялах sb.by