Урад і мясцовыя органы ўлады атрымалі паўнамоцтвы па выпуску і продажы акцый перапрацоўчых прадпрыемстваў

У ліпені гэтага года Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка падпісаў Дэкрэт № 4, які пашырае паўнамоцтвы Урада і мясцовых органаў улады пры прыватызацыі прадпрыемстваў, якія перапрацоўваюць сельскагаспадарчую прадукцыю, праз механізм дадатковай эмісіі акцый. Аб заканадаўчых новаўвядзеннях карэспандэнту газеты «Рэспублiка» расказала начальнік галоўнага ўпраўлення карпаратыўных адносін, уладальніцкага нагляду і звароту акцый Дзяржаўнага камітэта па маёмасці Святлана Дзегцярэнка.

Павышаючы аператыўнасць

— Ініцыятарамі Дэкрэта № 4 выйшлі Дзяржаўны камітэт па маёмасці і Мінскі абласны выканаўчы камітэт у рамках работы па пашырэнні паўнамоцтваў Урада і другіх органаў дзяржаўнага кіравання. Адна з ключавых мэт дакумента — знізіць тэрміны ўзгаднення дадатковай эмісіі акцый і рэалізацыі іх інвестарам. Па нашых ацэнках, калі казаць аб прадпрыемствах рэспубліканскай формы ўласнасці, усе дакументы павінны праходзіць узгадненне на працягу двух-трох месяцаў. Раней гэты працэс быў значна больш доўгім. А час — вельмі важны фактар для інвестара. 

Пад дзеянне Дэкрэта № 4 падпадаюць прадпрыемствы, якія перапрацоўваюць сельскагаспадарчую прадукцыю. Гэта мяса і малакаперапрацоўчыя прадпрыемствы, камбікормавыя заводы, перапрацоўшчыкі зерня, агракамбінаты. Калі ў кампаніі ёсць і сельгасвытворчасць, і перапрацоўка, яна таксама падпадае пад дзеянне дэкрэта. Дзяржаўны камітэт па маёмасці ўпэўнены, што аб'ёмы інвестыцый праз дадатковую эмісію акцый і іх продаж значна павялічацца. Строга кажучы, у заканадаўстве не было дакладна прапісана, што дадатковая эмісія акцый некаторых прадпрыемстваў і продаж гэтых каштоўных папер патрабавлі ўзгаднення з Кіраўніком дзяржавы. Але ў нарматыўна-прававых актах не ўтрымлівалася і прамога ўказання на гэтакія паўнамоцтвы ў Савета Міністраў і мясцовых органаў улады. Таму склалася практыка ўзгаднення дадатковай эмісіі акцый і іх продажу з Прэзідэнтам. Дэкрэт № 4 дакладна прызначае на права Савета Міністраў і абласных выканкамаў вырашаць гэтыя пытанні самастойна.

Трэба адзначыць, што і для інвестараў, і для прадпрыемстваў больш прывабная прыватызацыя праз механізм дадатковай эмісіі. У гэтым выпадку атрыманыя сродкі накіроўваюцца на развіццё прадпрыемства. Калі адбываецца прамы выкуп дзяржаўнага пакета акцый, то сродкі паступаюць у бюджэт. Натуральна, інвестару больш выгадна, каб яго сродкі ішлі на развіццё, у тым ліку і яго актыва. З другога боку, механізм дадатковай эмісіі акцый нявыгадны, каб значна зніжаць долю дзяржавы, зводзячы яе да сімвалічнай. Хоць заканадаўства не абмяжоўвае аб'ём дадатковай эмісіі, але рабіць яе дужа вялікай эканамічна немэтазгодна. 

Старт на добрай кан'юнктуры

— Прынцып, калі дадатковая эмісія ажыццяўляецца пры наяўнасці інвестара, мяркую, захаваецца. Хоць не выключана, што некаторыя гаспадарчыя суб'екты аддадуць перавагу стратэгіі, калі сфарміраваны бізнес-план, перспектывы развіцця, вызначаны неабходны аб'ём інвестыцый, пад які праводзіцца дадатковая эмісія і прапануецца для інвестараў на адкрытым рынку. Мяркую, што многае ў гэтым напрамку будзе залежаць ад кіраўнікоў на прадпрыемстве, ад таго, наколькі яны змогуць сфарміраваць інвестыцыйныя праекты і прасоўваць іх на фінансавым рынку. 

Трэба адзначыць, што інтарэс да нашых прадпрыемстваў, якія перапрацоўваюць сельскагаспадарчую прадукцыю, ёсць і з боку беларускіх прадпрымальнікаў, і зарубежных інвестараў. Зараз для вытворцаў прадуктаў харчавання склалася добрая кан'юнктура на рынку. Яна ў тым ліку павінна дапамагаць прыцягненню інвестараў і стаць драйверам для развіцця прадпрыемстваў, павышэння эфектыўнасці, пашырэння прысутнасці на больш прэміяльных рынках збыту.

Трэба арыентаваць кіраўнікоў не толькі на павелічэнне аб'ёмаў вытворчасці і другія фінансава-эканамічныя паказчыкі, але і на павышэнне кошту прадпрыемства. Прыватызацыя — тонкі працэс, і тут не заўсёды павінна стаяць мэта атрымаць неадкладную выгаду. Магчыма, за кошт дадатковай эмісіі будзе зніжана доля дзяржавы ў тым або іншым акцыянерным таварыстве, але за кошт прыцягнення інвестара, паспяховай рэалізацыі праектаў кошт кампаніі і дзяржаўнага пакета акцый можа істотна ўзрасці. Хоць, несумненна, кожны выпадак трэба разглядаць індывідуальна. Для гэтага на прадпрыемствах, у галіновых міністэрствах і іншых органах дзяржаўнага кіравання павінны быць спецыялісты, якія маглі б распрацаваць і пралічыць стратэгію развіцця прадпрыемства. У Дзяржаўным камітэце па маёмасці і тэрытарыяльных камітэтах па маёмасці ў аблвыканкамах ёсць спецыялісты, здольныя даць кансультацыю і забяспечыць усе працэдурныя моманты па дадатковай эмісіі і афармленні здзелкі куплі-продажу.

Канечне, першыя праекты будуць самымі складанымі, бо трэба напрацаваць практыку. Галоўнае, каб усё адбывалася ў дакладнай адпаведнасці з заканадаўствам і празрыста. Несумненна, паколькі прамова ідзе аб прыватызацыі, продаж акцый будзе ўзгадняцца і правярацца кантралюючымі органамі. І вельмі важна выпрацаваць практыку прымянення новага заканадаўства, агульную пазіцыю па ключавых пытаннях.

Па матэрыялах sb.by